आज माघे सक्रान्ति पर्व । सूर्य धनु राशीबाट मकर राशीमा प्रवेश गरी उत्तरायण हुने भएकाले माघ १ गतेलाई मकर संक्रान्ति भनिन्छ ।

आजबाट उत्तरायण शुरु हुने भएकाले दिनभन्दा रात छोटा हुँदै जाने मान्यता रहेको छ । आजको दिन बिहानै तीर्थस्थलमा गई स्नान गरेर तिल दान गर्नाले सुन दान गरेसरहको पुण्य प्राप्त हुने धार्मिक विश्वास छ ।

आज देवघाट, त्रिशुली, कालीगण्डकी, बागमती, इन्द्रावती, त्रिवेणीलगायतका ठाउँ तथा नदीनालामा माघ स्नान गर्न भक्तजनहरुको घुँइचो लाग्दछ ।

धर्मसिन्धुमा माघ १ मा घ्यू, चाकु, तिलका परिकार, खिचडी नखाने, दान नगर्ने, जलाशयमा गई स्नान नगर्ने, ध्यान नगर्ने व्यक्ति जीवनभर रोगी हुने उल्लेख गरिएको धर्मशास्त्र उल्लेख गरेको पाइन्छ । त्यसैले आज घिउ, चाकु, तरुल, सखरखण्ड एवम् खिचडी खाने गरिन्छ । तरुललाई पुस मसान्तका दिन उसिनेर माघ १ गते खाने परम्परा छ ।

यी खानाले त्रिदोष नाश हुने आयुर्वेदका चिकित्सकको भनाइ छ । थारु, मगर र किराँत समुदायहरु भने आज दिनलाई नयाँ वर्षका रुपमा मनाउने गरिन्छ ।

उनीहरु आजको दिन स्नान, दान एवं खानपिन गरेर माघी पर्व मनाउँछन् । माघ १ लाई ‘नहान’ अर्थात् नुहाउने पर्वका रूपमा पनि तराईवासीहरु मनाउने गर्छन् । वर्षभर नुहाउने वातावरण नमिल्ने राईवासीले पनि आज भने अनिवार्य नुहाउनुपर्ने मान्यता राख्छन् ।

आजका दिन शरीरमा तिलको तेलले मालिस गर्दा दूषित पदार्थ बाहिर निस्कन्छ भन्ने विश्वास छ । शरीरका नाडी, स्नायुमण्डल र हड्डीलाई तिलको तेल मालिसबाट सुदृढ र स्वस्थ राख्न सकिने आयुर्वेद शास्त्रीय मान्यता छ ।

Categorized in राष्ट्रिय